Antidepresan aldıktan sonra unutkanlık şikayetleri olan bireyler , hafızalarının kalıcı olarak etkilenmesinden
korkarlar.
Aslında , özellikle ciddi ve ileri derecede ve de tekrarlayan depresyonlar beynin hipokampus denilen
bölgesinde hücre ölümlerine neden olarak hafızayı bozmaktadır. Yani depresyonun beyne olumsuz etkisi daha
belirgindir. Bu beyindeki hücre ölümü ve dolayısıyla beynin belli bölgelerinde küçülme de görülmektedir. Bu
durum aşırı zihne dayalı iş yapmayan bireylerde çok net fark edilmese bile, zihinsel yetileri ile yoğun işler
yapanlarda net hissedilmektedir.
Her ne kadar antidepresanların kanıtlanmış ve kabul gören hafıza problemleri yaptığı bilinmese bile,
antikolinerjik yan etkilere sahip antidepresanların hafızayı etkilemesi beklenen bir yan etkidir. Başta
eczanelerde Tofranil ve Laroxyl adı ile satılan ilaçlar olmak üzere diğer antikolinerjik etkileri olan ilaçlar
hafızayı geçici olarak etkiler. Ayrıca Paroksetin içeren ilaçların otomobil sürücülerinde fren süresini uzatması
göz önüne alınırsa bu ilacında dikkat ve konsatrasyonu etkilediği düşünülebilir.
Serotonin üzerinden işlev gören ilaçlar kullanan hastalar, dalgınlık ve yoğunlaşmada hafif zorluktan
bahsetmektedirler. Antidepresanları kaygı bozuklukları için kullanan bireyler de bu etkiden bahsetmektedirler.
Bu da antidepresanların dikkat ve yoğunlaşmaya etkileri üzerinden hafızayı da etkiledikleri anlamına gelir. Bu
etkiler kalıcı değildir.
Depresyon ilaçlarının Alzheimer gibi Bunamaya ( Demans) yol açtığı düşüncesinin güçlü bir kanıtı
bulunmamaktadır. Bunca yıldır depresyon ilaçlarıyla bağlantılı Bunama vakaları olmadığına göre bu konuda
kaygıya kapılmamak gerekir. Ancak , geniş bir çalışma özellikle 65 yaş üstü ve/veya Alzheimeri olanlarda
antidepresan kullananların , kullanmayanlara göre iki katının daha fazla bilişsel işlev bozukluğu gösterdiğini
ortaya koymuştur.
Tam aksine dopamin ve adrenalin sistemi üzerinden etkilerini gösteren antidepresanların
uyanıklık ve dikkati arttırarak hafızayı olumlu etkilemesi veya en azından olumsuz etkilememesi de söz
konusudur. Farklı mekanizma üzerinden çalışan bir antidepresan ise hafızayı etkilememektedir.
Depresyon ilacı seçimi hastalığa göre olduğu kadar hangi yan etkinin hasta yaşamını daha çok etkilediğine
göre de olmalıdır. Hafıza problemleri de depresyon ilaçlarının neden olabildiği önde gelen ve öncelikle
düşünülmesi gereken bir yan etkidir.
|